| |
Miejmy nadzieję, że coś się ruszy w Polsce na skalę większą. Od kilkudziesięciu lat wskazywałem, że są na
takie cele pieniądze, jest tylko problem w przestawieniu mentalności decydentów i uznania celów
ekologicznych za priorytetowe. Przecież udrożnienie biologiczne rzek, to także element rewitalizacji.
Podam przykład Wałszy, którą znasz. Na marginesie, to nie poszliśmy w kierunku wykazywania RDOŚ, że
wprowadzenie zakazu wędkowania przez Okręg PZW we fragmencie objętym rezerwatem morfologiczno-
krajobrazowym, to było nagięcie i wymuszenie przepisów ze strony przedstawiciela GDOŚ, zasiadającego w
komisji operatowej IRŚ. Z obowiązujących przepisów dotyczących kolejnego rezerwatu, tym razem
faunistycznego, który powstał kilkanaście lat później, niż ten pierwszy, wyraźnie wynika, że członkowie PZW
posiadający stosowne zezwolenie na wędkowanie, także mogą wędkować na odcinku rzeki przebiegającym w
rezerwacie morfologiczno-krajobrazowym. Więc, o co chodzi? Na razie, miejscowa społeczność łowców ryb
łososiowatych nie chce iść na udry z urzędami, gdyż uznaliśmy, że w momencie oddania do użytku (kolejny
termin to marzec 2026 roku) rozbudowywanej oczyszczalni ścieków w Pieniężnie, fragment Wałszy płynącej
na terenie rezerwatu morfologiczno-krajobrazowego stanie się matecznikiem dla dolnego odcinka rzeki.
Teraz sprawa udrożnienia biologicznego Wałszy. Na zachowanie dobrego stanu Jednolitej Części Wód
Powierzchniowych (JCWP), podstawowej jednostki zarządzania wodami powierzchniowymi wprowadzonej
Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE, negatywnie wpływa brak przepławki dla ryb na budowli piętrzącej w
miejscowości Bornity zlokalizowanej na rzece Wałsza. Tego rodzaju inwestycja, związana z budową przepławki
dla ryb, byłaby zlokalizowana na terenie obszaru dorzecza Wisły — region wodny Dolnej Wisły, w zlewni
jednolitej części wód powierzchniowych rzecznych kod: PLRW2000115689 o nazwie Wałsza od Katławki do
ujścia. Celem JCWP dla obszaru chronionego (dwa rezerwaty przyrody, o czym powyżej) zlokalizowanego na
wspomnianym odcinku Wałszy jest m.in. zapewnienie rybom swobodnej migracji, poprzez budowę przepławek
na istniejących budowlach piętrzących. Taka realizacja nie wymaga wyburzenia istniejącego progu wodnego o
wysokości 2 metrów. Proponowana przepławka rampowa, zbudowana z głazów i kamieni na zasadzie równi
pochyłej, byłaby przedsięwzięciem niepomiernie tańszym i szybszym w wykonaniu, niż budowa typowej
przepławki komorowej, a przy tym spektakularnym.
W 2005 roku został opracowany Program biologicznego udrożnienia rzek w województwie warmińsko-
mazurskim (Poznań: BPWMiIŚ Biprowodmel sp. z o.o. ss. 176), a jego zatwierdzenie nastąpiło w 2006 roku.
Program ten został ujęty w postaci projektu w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły,
zatwierdzonym na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 22 lutego 2011 r. (Mon. Pol. z 2011 r. nr 49, poz. 549, s.
3438-3439). Realizacja zapisów tego projektu miała rozpocząć się od 2006 roku. Jako fazę II, określono w
Projekcie udrożnienie tych rzek, w których migracja ryb, także innych niż tylko dwuśrodowiskowe, odbywa się
w zasięgu jednej rzeki. Przy czym, Projekt nie wskazuje konkretnych miejsc, w których należy przeprowadzić
udrożnienie cieków.
Tutejszy klub pstrągowy we współpracy z Zarządem Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Elblągu, jak
by nie było organizacji społecznej, od początku brał czynny udział w staraniach o udrożnienie tej rzeki.
Ramowa Dyrektywa Wodna bowiem wyraźnie podkreśla, że udział społeczeństwa jest kluczem do osiągnięcia
wyznaczonych celów. Pismem z dnia 01-10-2006 ZO PZW w Elblągu zawnioskował więc do Zarządu
Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie, aby w ramach Programu ochrony i rozwoju zasobów wodnych dla
województwa warmińsko-mazurskiego (Udrożnienie rzek dla ryb dwuśrodowiskowych) uwzględnić istniejącą
budowlę wodną na rzece Wałszy w miejscowości Bornity. Na podstawie posiadanej ankiety inwentaryzacyjnej
wskazującej na potrzebę budowy przepławki na istniejącej budowli wodnej w Bornitach, ZO PZW w Elblągu w
2011 roku wypełnił i w wyznaczonym terminie złożył wniosek stanowiący załącznik do Obwieszczenia
Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (RZGW) w Gdańsku o przystąpieniu do sporządzania
projektu warunków korzystania z wód regionu wodnego. ZO PZW w Elblągu zawnioskował o zapewnienie
ciągłości biologicznej rzece Wałszy na odcinku od ujścia do rzeki Pasłęka – do dolnego stanowiska elektrowni
wodnej w Pieniężnie, przez wybudowanie przepławki dla ryb w oparciu o stopień wodny w miejscowości
Bornity. W 2022 roku tutejszy klub pstrągowy działający przy ZO PZW w Elblągu zwrócił się do Dyrektora
RZGW w Gdańsku z zapytaniem, czy reprezentowana prze niego instytucja posiada moc inwestycyjną w
kierunku przywrócenia ciągłości biologicznej na Wałszy, poprzez udrożnienie istniejącego stopnia wodnego w
miejscowości Bornity. W odpowiedzi poinformowano nas, że:
- przepławka dla ryb na budowli wodnej w Bornitach została ujęta w Planach Gospodarowania Wodami;
- budowa przepławki (rampy) dla ryb jest działaniem inwestycyjnym i jest uwarunkowana od przyznania
odpowiednich środków finansowych dla zadania;
- dla planowanego zadania niezbędne jest uzyskanie dokumentacji i decyzji, w tym pozwolenia
wodnoprawnego;
- istnieje możliwość budowy przepławki przez podmioty zewnętrzne po podpisaniu porozumienia z PGW WP
RZGW w Gdańsku oraz uzyskaniu niezbędnych dokumentów.
W 2025 roku w ramach prowadzonych konsultacji społecznych ZO PZW w Elblągu przesłał do Państwowego
Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wypełniony formularz zgłaszania uwag i wniosków do projektów
Planów utrzymania wód oraz sporządzonych dla tych dokumentów Prognoz oddziaływania na środowisko, w
którym zaznaczył, że na rzece Wałsza znajduje się szereg budowli piętrzących bez przepławek dla ryb, a
zgodnie z zapisami ustawy Prawo Wodne – „W przypadku prac utrzymaniowych polegających na remoncie lub
konserwacji urządzeń wodnych stanowiących własność właściciela wód, te które służą piętrzeniu wody,
powinny umożliwiać migrację ryb.”
Obecnie w Polsce głównym źródłem funduszy na udrożnienie rzek jest program unijny Fundusze Europejskie
na Infrastrukturę, Klimat Środowisko 2021-2027 (FEnIKS). To program, w ramach którego Wody Polskie mogą
otrzymać środki na projekty związane z renaturyzacją, poprawą stanu wód oraz przebudową urządzeń
wodnych.
Z uwagi na to, że od 2006 roku nie doszło do zrealizowania oczekiwanego przedsięwzięcia tutejszy klub
pstrągowy zwrócił się pismem do pana Burmistrza, czy istnieje możliwość, żeby Urząd Miejski w Pieniężnie
stał się inwestorem dla przedsięwzięcia związanego z wybudowaniem przedmiotowej przepławki, po
podpisaniu porozumienia z PGW WP RZGW w Gdańsku oraz uzyskaniu niezbędnych dokumentów. Cała w
nadzieja w tym, że lokalna władza samorządowa podejmie temat. Ostatecznie budowa oczyszczalni i
przepławki dla ryb mieszczą się w celach tego samego JCWP.
|
